Gedachtenis der namen
Wie zal onze naam nog noemen over 100 jaar? Over 1000 jaar? Je moet wel heel erg beroemd (of berucht…) zijn, wil jouw naam in de verre toekomst nog genoemd worden. We verdwijnen in de mist van het verleden... Ja, zo is het bij ons mensen. In de Kerk echter belijden we dat onze namen bij en door God bewaard blijven. Hij vergeet ons niet, de Eeuwige. “Ik heb je bij je naam geroepen, je bent van Mij” zo lezen we in Jes. 43: 1. En ergens anders schrijft Jesaja dat we in Gods handpalm gegrift staan.
We geven uitdrukking aan dat geloof door symbolisch tijdens de rouwdienst de naam van de overledene in het gedachtenisboek te schrijven. En op de begraafplaats spreek ik altijd de woorden dat we iemand uit handen geven aan God bij Wie de Bron van leven is en de gedachtenis der namen.
Op 3 oktober zullen wij ook namen noemen, de namen van overleden, van vermoorde Joodse Ommenaren. 27 namen zullen die avond genoemd worden op de 8 plaatsen waar zij laatstelijk in Ommen hebben gewoond. 27 namen, gekend door oudere Ommenaren. 27 namen, 27 gezichten, 27 mensen. Vermoord omdat ze Joods waren. Kinderen met namen als Roosje en Salomon. Hun namen móeten klinken, hun namen mogen niet vergeten worden. Daar waar er geen Joodse gemeenschap meer is in Ommen zullen wíj hun namen moeten gedenken. Hun namen zullen door kinderen worden voorgelezen en jongeren zullen bij elke naam symbolisch een fakkel ontsteken. Om aan te geven dat niet de duisternis overwon, maar het licht. En vanuit ons geloof mogen we belijden dat dat licht alles met het licht van God te maken heeft.
We zullen hun namen noemen en gedenken. 70 jaar nadat de nacht definitief voor hen begon en het 1e deel van de Ommer Joden werd weggevoerd. Roosje en Salomon, zomaar 2 van de 27 namen. Op 3 oktober 1942 weggevoerd uit Ommen en binnen 10 dagen, op 12 oktober 1942, vergast in Auschwitz…
Hun namen, hun geschiedenis... het mag niet vergeten worden. Op 3 oktober zullen we hen herdenken. Herdenken is in bijbelse zin nooit iets van het verleden alleen. Het heeft met het nú te maken. Gedenken om niet te vergeten. Gedenken om waakzaam te blijven. Gedenken om er van te leren. “Dit nooit weer...” zeiden we. Maar het beest is niet dood. Het sluimert en ontwaakt met enige regelmaat. Daar waar groepen mensen op grond van geloof of ras of huidskleur tot zondebok worden gemaakt. Srebrenica. Rwanda. En vele andere plaatsen.
Op 3 oktober zullen we als Ommer gemeenschap de 27 vermoorde stadgenoten gedenken. Om nooit te vergeten......om er van te leren…
ds. Kest Jelsma
predikant PKN Ommen
(eerder verschenen in het kerkblad 'Kerkvensters')